آنژیوپلاستی یا جراحی بای پس، کدامیک برای من مناسب تر است؟

برای بسیاری از افراد، انتخاب یکی از این روش‌ها دغدغه مهمی محسوب می‌شود. در این جا می‌خواهیم مشخص کنیم که کدام یک از این دو روش بهترین تاثیر درمانی برای پلاک‌های ناشی از کلسترول که شریان کرونری را مسدود کرده اند و جریان خون به بخشی از ماهیچه قلب را محدود کرده اند، خواهد داشت.

برای این سوال، هیچ پاسخ شفافی وجود ندارد. پاسخ به این سوال به وضعیت بیمار وابسته است: باید مشخص شود چه تعدادی از شریان‌های بیمار مسدود شده اند، انسداد‌های ایجاد شده در کدام بخش قرار دارند، سلامت عمومی بیمار چه وضعیتی دارد و بیمار چه ترجیحاتی برای ادامه زندگی خود دارد.

تعریف از بهترین روش نیز باید مشخص شود، این که کدام روش دوام بیشتری دارد، کدام روش زمان بهبود کوتاه تری دارد، کدام روش مشکلات کمتری را برای فرد ایجاد می‌کند یا بیشترین میزان زنده ماندن فرد در کدام روش رخ می‌دهد در تعریف بهترین روش درمانی موثر هستند.

در نگاه اول، آنژیوپلاستی به همراه استنت گذاری برنده اصلی این بررسی به نظر می‌رسد. آنژیوپلاستی تنها به برش کوچکی در ناحیه کشاله ران پا، بی حسی موضعی، یک شبانه روز استراحت در بیمارستان و زمان بهبود نسبتا کوتاهی نیاز دارد. در مقابل، جراحی بای پس نیازمند باز کردن سینه، بی هوشی کامل، چندین روز استراحت در بیمارستان و چندین هفته مراقبت برای بهبودی کامل  خواهد بود.

این تفاوت‌ها یکی از دلایلی هستند که تعداد بالای عمل‌های آنژیوپلاستی (1.3 میلیون جراحی در ایالات متحده آمریکا) را در مقایسه با جراحی‌های بای پس (470 هزار جراحی) توجیه می‌کنند. از سوی دیگر جراحی بای پس برنده رقابت از نظر دوام و آزادی از دردهای قفسه سینه بعدی خواهد بود، همچنین در جراحی بای پس افراد کمتری به تکرار جراحی نسبت به آنژیوپلاستی نیاز پیدا می‌کنند.

برای درمان مشکلات ساده تر

برای درمان انسدادهایی که در یک شریان کرونری رخ داده اند و پیچیدگی آن چنانی ندارند، آنژیوپلاستی اولین انتخاب برای بیشتر متخصصان قلب و بیماران آنها محسوب می‌شود. این روش سریع است، درد کمی به همراه دارد و باعث می‌شود بیمار ظرف مدت کوتاهی به فعالیت‌های معمول زندگی خود باز گردانده شود. بخش بزرگی از مطالعات نشان می‌دهند که زنده ماندن پس از آنژیوپلاستی به همان اندازه جراحی‌های بای پس خواهد بود.

از طرف دیگر راحتی آنژیوپلاستی مشکلاتی را نیز به همراه دارد. تقریبا یک چهارم افرادی که این عمل را انجام می‌دهند در چند سال آینده به تکرار آن یا در بعضی موارد به جراحی بای پس نیاز پیدا می‌کنند.

برای درمان مشکلات پیچیده تر

برای مدت زیادی جراحی بای پس به عنوان تنها راه حل انسداد دو یا سه شریان کرونری، انسداد نقطه اتصال دو شریان، انسداد در قلبی که مشکل پمپاژ در بطن سمت چپ دارد یا درمان کسانی که دیابت یا بیماری‌های کلیوی دارند شناخته می‌شده است. لازم به ذکر است با توجه به پیشرفت های اخیر تکنیک های آنژیوپلاستی،استفاده از این روش برای درمان بیماری های ذکر شده افزایش یافته است.

مقایسه این دو روش درمانی دشوار است، زیرا مطالعات دقیق کمی به بررسی و مقایسه این روش‌ها در هر کدام از این شرایط پیچیده پرداخته اند. با این حال اطلاعاتی از منابع دیگر در این مورد وجود دارند. برای مثال اطلاعات جمع آوری شده در یک بررسی در ایالت نیویورک که 17000 جراحی بای پس و آنژیوپلاستی در سال‌های 2003 و 2004 را در بیمارستان‌های ایالتی بررسی کرده اند مسائل جالبی را نشان می‌دهند.

در این مطالعه، پژوهشگران مرگ فوری بعد از این جراحی‌ها، مرگ در هجده ماه پس از جراحی و حمله قلبی در درون این هجده ماه را برای این دو روش مقایسه کرده اند. این بررسی در 24 ژانویه 2008 در ژورنال پزشکی نیوانگلند و با عنوان “جراحی بهتر از استنت برای چندین انسداد عمل می‌کند” منتشر شده است. با این حال، عنوان این مقاله کل ماجرا را منتقل نمی‌کند.

بررسی نشان می‌دهد جراحی بای پس عملکرد بهتری داشته است، با این حال این تفاوت چندان قابل توجه نیست. تقریبا عملکرد بهتر جراحی بای پس در 18 ماه پس از جراحی، چیزی حدود 1.6 تا 2 درصد بهتر بوده است. البته نباید این تفاوت ناچیز نادیده گرفته شود، زیرا میلیون‌ها نفر در سال به انجام این عمل‌ها می‌پردازند.

تفاوت اصلی میان این دو روش درمانی، در نیاز به تکرار عمل‌ها بوده است. میان افرادی که در ابتدا به انجام آنژیوپلاستی پرداخته اند، سی درصد به جراحی بعدی در هجده ماه بعد از جراحی نیاز پیدا کرده اند، در حالی که این عدد برای گروهی که جراحی بای پس داشته اند پنج درصد بوده است. این بررسی زمانی صورت گرفته است که استفاده از استنت‌های دارویی در بالاترین سطح ممکن بوده است. بنابرین می‌توان از این اطلاعات برای تحلیل شرایط امروز این جراحی‌ها نیز استفاده کرد.

باید دقت داشت که متخصصان قلب و بیماران با مشورت با یکدیگر روش درمانی خود را انتخاب می‌کنند. این موضوع می‌تواند نتیجه این تصمیم را به سمت استفاده از جراحی بای پس سوق دهد، زیرا پزشکان در بعضی موارد برای بیماران با وضعیت شکننده تر یا کسانی که با انجام جراحی شانس فوت آنها افزایش می‌یابد، آنژیوپلاستی را تجویز می‌کنند.

در حال حاضر پاسخ دقیقی برای اینکه آنژیوپلاستی بهتر است یا جراحی بای پس وجود ندارد. با این حال محققان در حال بررسی بالینی وضع موجود هستند. در حال حاضر، سه بررسی و آزمایش مستمر وجود دارند که در حال بررسی آثار بلند مدت و کوتاه مدت آنژیوپلاستی و جراحی بای پس برای بیماری‌های پیچیده یا چند رگی شریان کرونری هستند.

تا زمانی که پاسخ دقیقی برای این سوالات فراهم شود، می‌توان گفت نتایج آنژیوپلاستی و جراحی بای پس به حدی نزدیک هستند که فرد می‌تواند بسته به شرایط خود میان آنها انتخاب کند. البته در این فرآیند بیمار قطعا باید با پزشک معالج در مورد پیشنهاد روش مناسب مشورت کند و بهتر است نظر پزشکان متخصص دیگر را نیز برای یافتن بهترین روش درمانی جویا شود.

“در یک مطالعه بر روی نتایج آنژیوپلاستی و جراحی بای پس مشخص شد برای جراحی‌های پیچیده، جراحی بای پس با اختلاف ناچیزی نتایج بهتری دارد.”

دکتر سید خلیل فروزان نیا فوق تخصص جراحی قلب