به گفته دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق (ghalbe-salamat.com) افراد بسیاری حتی با فکر کردن در مورد ویزیت پزشک دچار افزایش فشار خون می شوند. ویزیت پزشک می تواند باعث اضطراب در بیمار شود، به خصوص اگر از سلامت کامل خود مطمئن نباشد. گاهی ممکن است این سوال را داشته باشید که آیا راهی برای پایین آوردن فشار خون اورژانسی ویا جلوگیری از ایجاد فشار خون بالا وجود دارد یا خیر. در این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم.
افزایش کوتاه مدت فشار خون، مانند هنگام ورزش یا پس از صرف یک فنجان قهوه، طبیعی می باشد. اما با گذشت زمان، اگر قلب خون را به طور مداوم بیش از حد پمپاژ کند یا عروق خونی سفت شوند، فشار خون بالا می ماند، که ممکن است منجر به بیماری فشار خون بالا گردد. عللی که می توانند باعث این حالت گردند عبارتند از مصرف زیاد نمک، اضافه وزن یا عارضه جانبی برخی داروها.
فشار خون دو عدد دارد (به عنوان مثال 120/80). فشار خون طبیعی عبارت است از: 120 میلیمتر جیوه برای فشار حداکثر و 80 میلیمتر جیوه برای فشار حداقل.
![]()
قلب و عروق خونی، خون را به تمامی اعضای بدن، از جمله اندام های بزرگ و مهم که شما را زنده نگه می دارند مانند ریه ها و به ویژه مغز، منتقل می کنند. کاهش شدید فشار خون باعث توقف جریان مداوم خون و اکسیژن مورد نیاز به مغز می گردد. این امر می تواند منجر به سکته مغزی و آسیب دائمی مغزی گردد. در نتیجه پایین آوردن خیلی سریع فشار خون هیچ وفت توصیه نمی شود.
به طور معمول، فشار خون بالا، که گاهی اوقات "قاتل خاموش" نامیده می شود، علائم زیادی ندارد. اما گاهی، به علت برخی علائم نگران کننده مانند سردرد، درد قفسه سینه، تنگی نفس، حالت تهوع و از دست دادن تعادل، از بیمار خواسته شود فشار خون خود را چک کند. این علائم ممکن است نشانه هایی از افزایش خطرناک فشار خون باشند که به آن بحران فشار خون نیز گفته می شود. در این بحران، اولین عدد فشار خون به بیش از 180 یا عدد دوم به بیش از 120 می رسد.
در این حالت، سعی نکنید که فشار خون خود را پایین بیاورید. بحران فشار خون یک وضعیت اورژانسی است که می تواند منجر به مرگ شود. بهتر است به سرعت با اورژانس تماس بگیرید. پرسنل اورژانس روند کاهش فشار خون شما را در آمبولانس هنگام اعزام به بیمارستان شروع می کنند. آن ها دستورالعمل های کاهش سریع فشار خون را پیروی کرده و فشار خون را از نزدیک کنترل می کنند.
با اینکه هیچ راهی برای کاهش مطمئن و سریع فشار خون وجود ندارد، اما روش های بسیاری برای کاهش فشار خون با گذشت زمان وجود دارد. در ادامه چند توصیه ساده آورده شده است:
• بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. موثرترین راه برای کاهش فشار خون، ورزش می باشد. فعالیت فیزیکی روزانه حداقل 30 دقیقه در بیشتر روزهای هفته کمک زیادی به کاهش یا کنترل فشار خون می کند.
• رژیم غذایی کم سدیم داشته باشید. سدیم زیاد (یا نمک) باعث بالا رفتن فشار خون می گردد. AHA توصیه می کند میزان سدیم مصرفی روزانه خود را به کمتر از 2 گرم برسانید، حتی کمتر از 1.5 گرم بهتر می باشد! رژیم DASH یک برنامه غذایی کم سدیم را برای شما معرفی می کند تا به عنوان مثال از آن استفاده کنید.
• مصرف الکل را به 1 تا 2 نوشیدنی در روز محدود کنید. نوشیدن بیش از حد متوسط الکل- یک نوشیدنی برای زنان و 2 نوشیدنی برای مردان - می تواند باعث افزایش فشار خون گردد. علاوه بر آن، الکل باعث افزایش وزن می شود، که خود می تواند منجر به افزایش فشار خون شود.
• کاهش استرس را در اولویت قرار دهید. شرایط استرس زا می تواند باعث اغزایش موقت فشار خون شود. اما اگر استرس ادامه دار باشد، فشار خون شما ممکن است بالا بماند. روزانه فعالیت هایی را انجام دهید که باعث آرامش بخشی شما می شوند و به شما در رفع استرس کمک می کنند. نقاشی، قدم زدن، گوش دادن به موسیقی آرامش بخش و حتی استحمام با آب گرم می توانند به شما در کاهش سطح استرس کمک کنند.
• کاهش وزن: حتی کاهش فقط دو پوند، می تواند فشار خون سیستولیک را کاهش دهد. کاهش تا 5٪ از وزن بدن ، تأثیر بسزایی بر روی فشار خون خواهد داشت.
• از مصرف نیکوتین خودداری کنید: از مصرف این ماده محرک به انواع مختلف مانند کشیدن، دود دادن، پچ ها و جویدن خودداری کنید.
اگر برای کاهش طبیعی فشار خون خود تلاش می کنید، با پزشک خود نیز مشورت نمایید. گاهی توصیه های خاصی در مورد رژیم غذایی یا فعالیت بدنی در افراد مختلف متفاوت می باشد و شما با مشورت با پزشک با خیال راحت برای کاهش فشار خون خود تلاش می کنید.
فشار خون طبیعی کمتر از ۱۲۰/۸۰ است. ۱۲۰ همان فشار سیستولیک یا فشار خون در رگ ها به هنگام تپش قلب و ۸۰ نیز فشار دیاستولیک یا فشار خون رگ ها ما بین تپش های قلب می باشد. اما عدد فشار خون بالا ۱۴۰/۹۰ و یا بیشتر است.
به جز قرص زیر زبانی نیترات، داروی دیگری که در درمان اورژانسی فشار خون استفاده می شود، داروی فورزماید یا لازکس است که از طریق ورید تزریق می شود. اثر مثبت این دارو طی ده دقیقه سبب کاهش فوری فشار خون بالا می شود.
داروی کاپتوپریل از جمله داروهای کاهش فشار خون است که از طریق مخاط دهان جذب می شود. به بیماران توصیه می شود که برای کاهش فشار خون بالا، دوز ۲۵ یا ۵۰ داروی کاپتوپریل را در دهان خود قرار داده و آن را بجوند تا نتیجه موثر آن را ببینند.
پرفشاری شریان ریوی، نوعی اختلال ریوی است که با فشار خون بالا در شریان ریوی، تشخیص داده می شود. کار اصلی شریان ریه این است که خون را از قلب به ریه ها منتقل کند. این اختلال باعث می شود که خون از طریق آرتریت ریه با نیروی بیشتری جریان یابد.
زمانی که فشار خون در عروق ریوی در حال استراحت، بالاتر از ۲۵ میلی متر جیوه و در حال فعالیت بالاتر از ۳۰ میلی متر جیوه باشد، خطرناک است؛ زیرا فشار خون بالا در شریان ها باعث مشکلات جدی قلب و ریه می شود.
نسبت قد به وزن یکی از معیار های سنجش وزن در افراد سالم می باشد. این نسبت ها اما در کودکان و نوجوانان در حال رشد نعیار مناسبی برای سنجش رشد آن ها نمی باشند. نسبت وزن به قد در دختر ها و پسر ها تنها یک معیار ثابت بی معنی است که برای معنا دار شدن آن باید در کنار شاخص توده بدنی مخصوص کودکان قرار بگیرد.

قد و وزن نرمال برای کودکان 7 ساله بسیار مورد توجه والدین است. کودکان و نوجوانان معمولا در دوره های رشد خود جهش های رشدی را تجربه می کنند. در این دوره کاهش وزن یا چاق شدن کودک به صورت ناگهانی ممکن است طبیعی باشد هم چنان که دوره های قد کشیدن های ناگهانی در این افراد نیز اتفاق نیز اتفاق می افتد. هم چنین این اتفاقات ممکن است در دختران بالغی که به علل مختلف ترکیب چربی بدن شان به هم می خورد و یا توده استخوانی آن ها در حال تغییر است نیز اتفاق بیفتد.
اگر نگران این هستید که کودک شما کمبود وزن دارد بهتر است ابتدا به پزشک اطفال مراجعه کنید. اگر بعد از بررسی های پزشکی مشخص شد که کودک شما هیچ گونه بیماری و مشکل پزشکی خاصی ندارد راهکار بعدی برای چاق شدن کودک شما استفاده از غدا و رژیم های تغذیه ای سالم خواهد بود.
بعضی از مواد غذایی مانند چربی و شکر اضافی غذا میتوانند کالری زیادی به بدن برسانند اما هیچ کدام از این ها نمی تواند نیاز تغذیه ای کودک شما برای ساختن استخوان ها و بدنی قوی را فراهم کند.
علاوه بر وزن گیری کودک، شما باید از غذای مقوی برای چاق شدن کودک استفاده کنید، که هم نیاز بدن او از املاح، مواد معدنی و پروتئین ها تامین شود و هم کمکی به چاق شدن کودک خود کرده باشید. برای چاق شدن کودک خود از غذاهایی که کربوهیدرات بیشتری دارند مانند: برنج، نان، ماکارونی، سیب زمینی، ذرت و… استفاده کنید. مواد غذایی دارای کربوهیدرات روند چاق شدن کودک شما را سریع تر می کنند. در ادامه به بررسی انواع غذاها و وعده های مختلف غذایی کودکان می پردازیم.
شما باید برای چاق شدن سریع کودکان در وعده صبحانه از غذاهایی که دارای کلسیم و پروتتئین هستند اسفاده کنید مانند: شیر خرما، شیر عسل، شیر موز، عدسی، خوراک لوبیا، کره و مربا و گردو، کره بادام زمینی، ارده و شیره، شیره خرما، شیره انگور، شیره توت، شیره انجیر، خامه، تخم مرغ، پوره سیب زمینی، ماست محلی و… .
برای وعده ناهار کودک از غذاهای دارای کربوهیدرات و پروتئین استفاده کنید زیرا مواد غذایی که دارای پروتئین و کربوهیدرات هستند، باعث چاق شدن کودک می شوند.

از جمله غذای مناسب برای وعده ناهار کودک ماهی سالمون است. خوراک ماهی منبع غنی فسفر و پتاسیم و ویتامین های گروه B است که برای سلامتی کودک شما بسیار موثر است. غذاهای دیگری که برای کودک خود می توانید تهیه کنید، خوراک گوشت به همراه برنج، خوراک مرغ، پوره سیب زمینی و گوجه و گردو خرد شده، کوفته، ماکارونی، خوراک گوشت چرخ کرده، پاستا، عدس پلو، لوبیا پلو با ماهیچه و…
سعی کنید وعده شام کودک سبک تر باشد تا زودتر هضم شده و برای زمان خواب او تاخیر ایجاد نکند. غذاهایی که برای شام کودک شما مناسب است سوپ گوشت و قارچ و سبزی جات مختلف، سوپ شیر، سوپ مرغ، سوپ جو، خوراک میگو، بورانی ماست، خوراک بادنجان و گوجه، کتلت، کوکو سبزی و… .